| TÜRKİYE-ABD İKİLİ TİCARİ İLİŞKİLERİ | |
ABD daima Türkiye’nin önde gelen ticaret ortaklarından biri olmuş ve 2003 yılında ihracatımızda % 11.3’lük payla üçüncü, ithalatımızda ise % 10.4 payla yedinci sırada yer almıştır. Türkiye’nin ABD’nin toplam ithalatı içindeki payı % 0.2, toplam ihracatı içindeki payı ise % 0.4 kadardır.
Türkiye ile ABD arasındaki ticaret hacmi yılında 6.2 milyar, 2003 yılında 7.2, 2004 yılında ise 9.5 milyar dolara ulaşmıştır. Türkiye’nin ABD’ye yaptığı ihracatı hacmini artırmakla kalmamış aynı zamanda ihraç ettiği ürünleri ve pazarları da çeşitlendirmiştir. Geçmişte sadece kuru incir, kuru üzüm gibi geleneksel ürünler ihraç eden Türkiye’nin ihracat profili özellikle 1980 sonrası tamamen değişmiştir. Tekstil ve hazır giyim halen Türkiye ile ABD arasındaki ticaretin en önemli kalemleridir.
|
Türkiye-ABD Dış Ticareti (Milyon USD) |
|||||
|
|
İHRACAT (X) |
İTHALAT (M) |
X/M |
DENGE |
HACİM |
|
1990 |
968 |
2.282 |
0.4 |
-1.314 |
3.250 |
|
1995 |
1.514 |
3.724 |
0.4 |
-2.210 |
5.238 |
|
1996 |
1.639 |
3.516 |
0.4 |
-1.877 |
5.155 |
|
1997 |
2.032 |
4.330 |
0.4 |
-2.298 |
6.362 |
|
1998 |
2.233 |
4.054 |
0.5 |
-1.821 |
6.287 |
|
1999 |
2.437 |
3.080 |
0.7 |
-643 |
5.475 |
|
2000 |
3.135 |
3.911 |
0.8 |
-776 |
7.046 |
|
2001 |
3.126 |
3.261 |
0.9 |
-135 |
6.387 |
|
2002 |
3.229 |
3.050 |
1.0 |
179 |
6.279 |
|
2003 |
3.752 |
3.496 |
1.0 |
256 |
7.248 |
|
2004 |
4.832 |
4.697 |
1.0 |
135 |
9.529 |
|
2004* |
1.853 |
1.861 |
0.9 |
-8 |
3.714 |
|
2005* |
1.877 |
2.151 |
0.8 |
-274 |
4.028 |
* Ocak - Mayıs
Kaynak: Dış Ticaret Müsteşarlığı
|
Başlıca Dış Ticaret Maddeleri 2005 Yılı Ocak-Şubat Dönemi İtibariyle |
||||||
|
İHRACAT |
|
İTHALAT |
||||
|
FASIL |
TUTAR |
% |
|
FASIL |
TUTAR |
% |
|
Örülmemiş Giyim Eşyası |
94.870.100 |
13,44 |
|
Kazanlar, Makinalar |
123.599.728 |
17,54 |
|
Demir Çelik |
72.647.903 |
10,29 |
|
Pamuk |
68.762.286 |
9,76 |
|
Örme Giyim Eşyası |
71.730.552 |
10,16 |
|
Optik Aletler |
60.287.419 |
8,55 |
|
Dokunmuş Hazır Eşya |
56.427.998 |
7,99 |
|
Mineral Yakıtlar |
57.351.980 |
8,14 |
|
Kıymetli Taşlar, Metaller |
51.565.729 |
7,30 |
|
Eczacılık Ürünleri |
44.737.166 |
6,35 |
|
Tütün |
45.009.272 |
6,38 |
|
Yağlı Tohum ve Meyvalar |
41.178.231 |
5,84 |
|
Demir Çelik Eşya |
42.387.276 |
6,00 |
|
Organik Kimyasallar |
36.510.301 |
5,18 |
|
Taş vb den Eşya |
41.743.357 |
5,91 |
|
Elektrikli Makinalar |
35.019.294 |
4,97 |
|
Kazanlar, Makinalar |
31.566.729 |
4,47 |
|
Hava Taşıtları |
30.209.593 |
4,29 |
|
Otomotiv ve Yan Sanayi |
22.037.325 |
3,12 |
|
Muhtelif Kimyasal Maddeler |
24.326.900 |
3,45 |
|
Diğer |
176.037.259 |
24,94 |
|
Diğer |
182.740.552 |
25,93 |
|
Toplam |
706.023.500 |
100,00 |
|
Toplam |
704.723.450 |
100,00 |
Kaynak: Dış Ticaret Müsteşarlığı
|
Başlıca Dış Ticaret Maddeleri 2004 Yılı İtibariyle |
||||||
|
İHRACAT |
|
İTHALAT |
||||
|
FASIL |
TUTAR |
% |
|
FASIL |
TUTAR |
% |
|
Demir Çelik |
877.890.912 |
18,19 |
|
Hava Taşıtları |
678.308.421 |
14,70 |
|
Örme Giyim Eşyası |
593.329.655 |
12,29 |
|
Kazanlar, Makinalar |
594.328.802 |
12,88 |
|
Örülmemiş Giyim Eşyası |
565.096.587 |
11,71 |
|
Pamuk |
487.370.769 |
10,56 |
|
Dokunmuş Hazır Eşya |
362.959.180 |
7,52 |
|
Optik Aletler |
334.889.888 |
7,26 |
|
Kıymetli Taşlar, Metaller |
351.595.943 |
7,28 |
|
Eczacılık Ürünleri |
281.288.727 |
6,09 |
|
Taş vb den Eşya |
223.860.290 |
4,64 |
|
Elektrikli Makinalar |
262.460.380 |
5,69 |
|
Kazanlar, Makinalar |
178.124.625 |
3,69 |
|
Organik Kimyasallar |
253.129.027 |
5,48 |
|
Hava Taşıtları |
164.637.733 |
3,41 |
|
Plastikler |
185.087.951 |
4,01 |
|
Demir Çelik Eşya |
150.235.219 |
3,11 |
|
Hububat |
157.184.093 |
3,41 |
|
Tütün |
144.746.759 |
3,00 |
|
Mineral Yakıtlar |
148.717.689 |
3,22 |
|
Diğer |
1.214.656.903 |
25,16 |
|
Diğer |
1.232.328.310 |
26.7 |
|
Toplam |
4.827.133.806 |
100,00 |
|
Toplam |
4.615.094.057 |
100,00 |
Kaynak: Dış Ticaret Müsteşarlığı
|
Başlıca Dış Ticaret Maddeleri (‘000 USD) 2003 Yılı İtibariyle |
||||||
|
İHRACAT |
|
İTHALAT |
||||
|
FASIL |
TUTAR |
% |
|
FASIL |
TUTAR |
% |
|
Örme Giyim Eşyası |
720.624 |
19.2 |
|
Kazanlar, Makinalar |
460.149 |
13.7 |
|
Örülmemiş Giyim Eşyası |
519.830 |
13.9 |
|
Pamuk |
414.919 |
12.3 |
|
Dokunmuş Hazır Eşya |
301.999 |
8.0 |
|
Optik Aletler |
253.438 |
7.5 |
|
Kıymetli Taşlar, Metaller |
265.124 |
7.1 |
|
Hububat |
236.537 |
7.0 |
|
Hava Taşıtları |
238.946 |
6.4 |
|
Elektrikli Makinalar |
222.841 |
6.6 |
|
Demir Çelik |
201.787 |
5.4 |
|
Eczacılık Ürünleri |
209.701 |
6.2 |
|
Kazanlar, Makinalar |
142.294 |
3.8 |
|
Organik Kimyasallar |
201.481 |
6.0 |
|
Taş vb.den Eşya |
141.569 |
3.7 |
|
Hayvansal ve Bitkisel Yağlar |
135.102 |
4.0 |
|
Mineral Yakıtlar |
123.958 |
3.3 |
|
Demir-Çelik |
126.262 |
3.7 |
|
Tütün |
100.713 |
2.7 |
|
Plastikler |
121.013 |
3.6 |
|
Diğer |
979.534 |
26.0 |
|
Diğer |
975.673 |
29.0 |
|
Toplam |
3.736.378 |
100.0 |
|
Toplam |
3.357.116 |
100.0 |
Kaynak: Dış Ticaret Müsteşarlığı
|
Başlıca Dış Ticaret Maddeleri (‘000 USD) 2002 Yılı İtibariyle |
||||||
|
İHRACAT |
|
İTHALAT |
||||
|
FASIL |
TUTAR |
% |
|
FASIL |
TUTAR |
% |
|
Örme Giyim Eşyası |
690.747 |
21.4 |
|
Kazanlar, Makinalar |
535.117 |
17.5 |
|
Örülmemiş Giyim Eşyası |
506.787 |
15.7 |
|
Pamuk |
299.802 |
9.8 |
|
Demir Çelik |
277.490 |
8.6 |
|
Optik Aletler |
218.616 |
7.2 |
|
Dokunmuş Hazır Eşya |
271.259 |
8.4 |
|
Elektrikli Makinalar |
194.640 |
6.4 |
|
Kıymetli Taşlar, Metaller |
226.828 |
7.0 |
|
Eczacılık Ürünleri |
165.397 |
5.4 |
|
Kazanlar, Makinalar |
147.974 |
4.6 |
|
Organik Kimyasallar |
154.577 |
5.1 |
|
Tütün |
107.303 |
3.3 |
|
Hava Taşıtları |
139.585 |
4.6 |
|
Taş vb.den Eşya |
91.366 |
2.8 |
|
Hayvansal ve Bitkisel Yağlar |
133.460 |
4.4 |
|
Mineral Yakıtlar |
83.388 |
2.6 |
|
Yağlı Tohum ve Meyvalar |
126.059 |
4.1 |
|
Demir Çelik Eşya |
70.819 |
2.2 |
|
Hububat |
105.293 |
3.5 |
|
Diğer |
755.352 |
23.4 |
|
Diğer |
977.504 |
32.0 |
|
Toplam |
3.229.313 |
100.0 |
|
Toplam |
3.050.050 |
100.0 |
Kaynak: Dış Ticaret Müsteşarlığı
Ticaret ve Seyrüsefain Muahedenamesi (1929)
Savunma ve Ekonomik İşbirliği Anlaşması (1980)
Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması (1985)
Bilimsel ve Teknik İşbirliği Anlaşması (1994)
Tarımsal İşbirliği Mutabakat Zaptı (1995)
“Global Learning and Observations to Benefit the Environment” Anlaşması (1995)
Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması (1996)
Türkiye-ABD İş Geliştirme Konseyi’nin Kurulmasına İlişkin Mutabakat Zaptı (1996)
Gümrük İşbirliği Anlaşması (1996)
Türkiye-ABD Ortak Komisyonuna İlişkin Ortak Bildiri (1996)
Türkiye-ABD Ticari İstişare Mekanizması Kurulmasına İlişkin Mutabakat Zaptı (1998)
Ticaret ve Yatırım İlişkilerinin Geliştirilmesine İlişkin Anlaşma (1999)
6. Dönem Ortak Ekonomik Komite Toplantısı Ortak Bildirisi (2000)
I. Dönem Ticaret ve Yatırım Konseyi Ortak Bildirisi (2000)
II. Dönem Ticaret ve Yatırım Konseyi Ortak Bildirisi (2001)
III. Dönem Ticaret ve Yatırım Konseyi Ortak Bildirisi (2002)
Ekonomik Ortaklık Komisyonu 1. Dönem Toplantısı (2002)