TÜRKiYE CUMHURiYETi iLE AMERiKA MÜTTAHiT DEVLETLERi ARASINDA MÜNAKiT TiCARET VE SEYRiSEFAiN MUAHEDENAMESi

 

Andlaşma imza yeri ve tarihi : 12 Nisan 1930
 

Onay Kanununun tarih ve sayisi : 3 Nisan 1930, sayi 1584
 

Resmi Gazete ile neşir ve ilani : 21 Nisan 1930 Sayi: 1477
 

D Ü S T U R : III. Tertip Cilt 11 sahife: 133
 

 

Ticarî münasebetlerini muhafaza ve tevsi etmek ve mütekabil ülkelerinde diğer tarafin ticaret ve seyrisefainine bahşedilecek muameleyi tayin eylemek arzusunda olan Türkiye Cumhuriyeti ve Amerika Müttahit Devletleri bir Ticaret ve Seyrisefain Muahedenamesi aktine karar vermişler, ve bu maksatla

TÜRKiYE CUMHURiYETi REiSi HAZRETLERi:

Diyaribekir Mebusu, Sabik Vekil, Büyük Elçi ZEKAi Beyefendi

ile

Hariciye Vekâleti Müsteşari Orta Elçi MENEMENLi NUMAN Beyefendiyi

AMERiKA MÜTTAHiT DEVLETLERi REiSi HAZRETLERi :

Türkiyede, Büyük Elçi ve Fevkalâde Murahhas JOSEPH C. GREW'yu murahhas tayin eylemişlerdir.

 

 Mezkûr murahhaslar salâhiyetnamelerini yekdiğerine tebliğ edip bunlari usulüne muvafik bularak atideki maddeleri kararlaştirmişlardir.

 

MADDE 1.

Munzam resimler ve tezyit emsali dahil olmak üzere ithal ve ihraç resimlerine, ve ticarete ait diğer resim ve mükellefiyetlere müteallik hususlar ile transit, antröpoya konma ve gümrük muameleleri hususlarinda; kezalik, seyyar ticaret memurlari nümunelerine yapilacak muamelede, Türkiye, Amerika Müttahit Devletlerine ve mutasarrifi bulunduklari memleketlere ve müstemlekelerine ve Amerika Müttahit Devletleri Türkiyeye, kayitsiz ve şartsiz, en ziyade müsaadeye mazhar millet muamelesi bahşederler.

Binaberin, menşei veya imal mahalli Türkiye olan herhangi mevaddin Amerika Müttahit Devletlerine, mutasarrifi bulunduklari memleketlere veya müstemlekelerine ithali veya oralarda sürümü, menşei veya imal mahalli herhangi diğer ecnebi memleket olan mümasil mevat üzerinden istifa edilen veya edilecek olan resimlerden daha ağirina veya başkasina tâbi tutulmiyacaktir.

Aynile, menşei veya imal mahalli Amerika Müttahit Devletleri, mutasarrifi bulunduklari memleketler veya müatemlekeleri olan herhangi mevadin Türkiyeye ithali veya orada sürümü, menşei veya imal mahalli herhangi diğer ecnebi memlekete olan mümasil mevat üzerinden istifa edilen veya edilecek olan resimlerden daha ağirina veya başkasina tâbi tutulmiyacaktir.

Kezalik Amerika Müttahit devletlerinde, mutasarrifi bulunduklari memleketlerde veya müstemlekelerinde yahut Türkiyede diğer tarafa veya bunun herhangi mutasarrifi bulunduğu memleketlere veya müstemlekelerine gönderilecek olan herhangi mevaddin ihraci, mümasil mevaddin herhangi diğer ecnebi memlekete ihraci üzerinden istifa olunan resimlerden daha ağirina veya başkasina tâbi tutulmiyacaktir.

Yüksek Akit Taraflardan birinin herhangi diğer ecnebi memleketin tabiî veya sinaî müstahsallarindan laalettayin bir maddeye bahşedebileceği herhangi bir menfaat, ayni zamanda ve mutlak tarzda, bu bapta talep vaki olmaksizin ve ivazsiz olarak, diğer Yüksek Tarafin tabiî veya sinaî müstahsallarindan ayni maddeye tatbik olunacaktir.

Bu maddenin ahkâmi:

 

 

veya müstemlekeleri, yahut Panama kanali mintakasi ticaretine bahşettikleri veya ileride edecekleri muameleye veya Amerika Müttehit ÿÿÿÿÿÿ ÀßD'Ë BIM ˜T;

 

MADDE 2

ithalât ve ihracat üzerindeki memnuiyet veya tahditler hususunda, iki Memleketten her biri, mezkûr memnuiyet ve tahditlere her müracaat edişinde, diğer memleketin ticaretine, herhangi diğer ecnebi memleket ticaretine bahşedeceği muamele kadar müsait bir muamele bahşeyleyecektir.

indelhace ithal ve ihraç ruhsatnameleri itasi halinde gerek emtiaya, gerek bunlarin kiymetinin takdirine ve miktarlarina müteallik hususlarda ayni muamele tatbik olunacaktir.

 

MADDE 3

  1. Kabotaj, ki Yüksek Akit Taraflardan her birinin ülkesinde meri veya meriyete girecek olan kanunlara tâbidir;

  2. Millî ticaret gemilerine bahşedilmiş veya edilebilecek olan her türlü prim veya nakdî muavenet şeklindeki teşvikler;

  3. Yüksek Akit Taraflarin karasularinda sayt; memleketlerin birinde veya diğerinde millî sayt istihsalâtina bahşedilmiş veya edilebilecek olan hususî imtiyazlar;

  4. Limanlara, açik demirleme mahallerine ve sahillere müteallik bahrî hizmetlerin ifasi, kilavuzluk ve gemi çekme, dalgiçlik, bahrî yardim ve tahlisiye,- bu ameliyelerin mütekabil karasularinda, ve Türkiye için Marmara denizinde icra edilmesi takdirinde.

 

MADDE 4.

Bu Muahedenamede hiç bir şey, Yüksek Akit Taraflardan her birinin insan, hayvan veya nebat hayatini himayeye matuf sihhî mahiyette memnuiyet veya takyitler vazetmek, yahut inzibata veya vergilere müteallik kanunlari tatbik için nizamnameler meriyete koymak hakkini tahdit edecek tarzda tefsir edilmiyecektir.

 

MADDE 5.

Bu Muahedename tasdik edilecek ve tasdiknameler mümkün olduğu kadar az bir zaman zarfinda Ankara'da teati olunacaktir. Muahedename tasdiknamelerin teatisi anindan itibaren meriyete girecek ve üç sene müddetle meriyette kalacak ve bu müddet geçtikten sonra ise, Yüksek Akit Taraflardan biri muahedenameyi feshetmek niyetinde olduğunu diğer tarafa tebliğ ettiği tarihten itibaren bir sene münkazi oluncaya kadar meri olacaktir: şu kayit ile ki bu Muahedenamenin 3 üncü maddesinin (a) fikrasinda münderiç ve millî muameleye müteallik taahhütler Akit Taraflardan herbiri canibinden tasdiknamelerin teatisinden itibaren bir senenin inkizasindan, doksan gün evel tahriren haber verilmek şartiyle fesholunabilecek ve Yüksek Akit Taraflardan biri canibinden mezkûr millî muamele taahhütlerile telifi kabil olmiyan bir kanun meriyete konduğu tarihten başlamak üzere altmiş gün hitaminda hükümden sakit olacaktir.

Yukaridaki maddelerde vazolunan ahkâmi tasdik etmek ,üzere, Akit Taraflar Murahhaslari bu muahedenameyi imza etmişler ve mühürlemişlerdir.

Ankara'da 1 Teşrinievvel 1929 da, Türkçe ve İngilizce, iki nüsha olarak tanzim edilmiştir; her ikisi ayni kiymeti haiz ve ihticaca salihtir.

ZEKAi Joseph C. GREW

M. NUMAN

 

Kaynak: T.C. Dışişleri Bakanlığı